Coumadin ( Warfarin) Oral Antikoagülan Tedavi
Warfarin(Coumadin)Nedir?
Warfarin sodyum, pıhtılaşmayı önleyen (antikoagülan) bir ilaçtır. Pıhtı oluşmasını ve oluşan pıhtının büyümesini engeller. Kalp kapağı ameliyatları sonrasında, izleme döneminde, kan sulandırıcı olarak Coumadin, tedavi edici doz aralığında, düzenli kullanılmalıdır. Ameliyatta doku kapakları kullanılmışsa Coumadin’in belirli bir süre kullanılıp, sonrasında kesilmesi mümkündür. Kan sulandırıcı Warfarin (Coumadin) tedavisi sırasında, kullanılan başka ilaçlar veya gıdalar, bu ilacın etkisini azaltabilir veya arttırabilirler.
Warfarin (Coumadin) Nasıl Etkili Olur?
Warfarin ağızdan alındıktan sonra ince bağırsaktan emilir, karaciğerde ve böbreklerde işlenir. Karaciğerde K vitaminine bağımlı pıhtılaşma faktörlerinin yapımını engeller, kanın pıhtılaşması gecikir. Pıhtılaşmayı önleyici etkinin başlaması için en az 48 saat gereklidir. Etki ortalama 5. gün istenen düzeylerde olacaktır. İlk günlerde istenen kan sulandırıcı düzeyine ulaşana kadar, Coumadin’e ilave olarak, kan sulandırıcı iğneler (hazır enjektör ile kolayca cilt altına uygulanarak) kullanmak gereklidir.
Coumadin’in etkisi nasıl anlaşılır?
Warfarin ekstrensek pıhtılaşma sisteminin fonksiyonlarını gösteren ‘Protrombin Zamanı (PT)‘ testini uzatır. Kullanılan test tüplerinin, ölçüm cihazlarının ve ölçüm maddelerinin değişkenliği test sonuçlarını etkilediği için Warfarin kullanılan hastalarda PT testinin standart bir değer ile (INR= International Normalized Ratio) ifade edilmesine karar verilmiştir. INR normal insanlarda 1 civarındadır, Warfarin kullanan kişilerde bu değerin ne olacağı doktor tarafından belirlenir. Genellikle derin ven trombozu/pulmoner emboli hastalarında ve beyin-kalp damar tıkanıklığı olanlarda hedeflenen INR değeri 2-3 arasında; atrial fibrilasyon gibi kalp ritm bozukluğu olanlarda veya kalp kapak hastalığı olanlarda hedeflenen INR değeri 2.5-3.5 arasındadır. Warfarin dozu ve hedef INR değeri mutlaka doktorunuz tarafından belirlenmelidir.
- Kanama eğilimi olan hastalar (trombosit sayı ve fonksiyon bozuklukları, hemofililer gibi),
- Yakın zamanda mide-barsak kanaması geçirenler,
- Çok kısa bir zaman önce ameliyat olanlar,
- Kontrolsüz hipertansiyonu olanlar,
- Anevrizma saptanan kişilerde Warfarin kullanılamaz.
Aşağıdaki durumlarda Coumadin dikkatle kullanılmalıdır:
- Karaciğer yetersizliği,
- Böbrek yetersizliği,
- Gebelik: Warfarin altında gebe kalındığında bebekte ciddi sakatlıklar gelişebilir. Warfarin kullanan kadın hastaların gebelik açısından korunması gereklidir. Gebelikte Warfarin kural olarak kullanılmaz.
Warfarin başlanmasından önce bilinen tüm hastalıklarınızı doktorunuza anlatın.
Coumadin nasıl kullanılır?
Warfarin ağızdan günde tek doz olarak alınır. İlacı her gün aynı saatte almak önemlidir. Akşam saatlerinde alınması daha uygundur. Aç veya tok alınabilir, bir bardak su ile alınmalıdır. Genellikle her gün 5 mg (1 tablet) olarak başlanır. Yüksek dozla başlamak önerilmez. Çocuklarda, yaşlı hastalarda, başka hastalığı olanlarda yarı doz ile başlanır. İlaca başlamadan önce vücudun normal (bazal) PT-INR değerleri belirlenir. Başlangıçta istenen INR değerine ulaşana dek kan sulandırıcı iğneler de (hazır enjektör şeklinde hazırlanmış iğneler – DMOH) kullanılır. Düzenli PT/INR kontrolü yapılır. İstenen INR düzeyine ulaşılmışsa, kan sulandırıcı iğnelerin kullanılması sonlandırılır, sadece Coumadin ile devam edilir, sonra haftada bir kez ölçüm yapılarak, tedavi edici doz aralığı iyice sabitleşene kadar takibi gerekir. Daha sonra ayda bir INR ölçümü yeterli olabilmektedir. Hastanın bir defter tutarak her gün aldığı dozları ve yapılan ölçüm sonuçlarını (INR) yazması önerilmektedir. Böylece ilacın düzenli ve kontrollü kullanımı sağlanabilir. Ölçümlerde hedef aralığın üzerindeki değerlerde mutlaka doktorunuza haber verin.
Eğer INR 10 dan büyükse veya herhangi bir olağan dışı kanama varsa (kendiliğinden dişeti, burun kanaması, idrardan veya dışkıdan kan gelmesi) hemen Coumadin’i kesip doktorunuza veya en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.
Coumadin nasıl muhafaza edilir?
Warfarin mutlaka çocukların ulaşamayacağı bir yerde saklanmalıdır. Sıcak ve nem, ilacın bozulmasına neden olur. Bu yüzden Warfarin kutusunun ağzı sıkıca kapalı olmalı, banyoda saklanmamalı, ışıktan korunmalı ve oda ısısında veya +4 derecede (buzdolabının kapak raflarında) muhafaza edilmelidir. Warfarin kullanırken son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.
Eğer ilacı kullanmayı unutursanız :
Eğer 1 dozun saatini kaçırdıysanız (örneğin sabah almak gerekiyordu, öğlenden sonra aklınıza geldi) hatırladığınız anda günlük dozunuzu alın, sonra tekrar normal kullanma şemanıza dönün. Eğer 1 tam gün almayı unuttuysanız, asla iki doz almayın, yine normal günlük dozunuzu alın ve sonra kullanma şemanıza dönün. Eğer 2 gün ve daha fazla kullanmayı unutursanız, mutlaka doktorunuzu arayın. Doktorunuza danışmadan Coumadin’i kullanmayı kesinlikle kesmeyin! Coumadin’i, önerilen dozda her gün, unutmadan, mutlaka kullanmalısız!
Coumadin tedavisinde egzersiz yapılmasında sakınca var mı?
Warfarin kullanıyorken kanama riski olan aktivitelerin ve sporların yapılması (boks, karate gibi) sakıncalıdır. Bunun dışında kanama riski olmayan aktivitelerin yapılmasında sakınca yoktur.
Coumadin tedavisinde diş bakımı nasıl yapılmalıdır?
Warfarin kullananlarda dişlerin yumuşak bir fırça ile nazikçe fırçalanması gerekir. Sert darbeler kolay kanamaya neden olur. Diş ipi kullanımında da nazik davranmak gerekir. Eğer kendiliğinden dişeti kanamaları oluyorsa, bu durum Coumadin dozunun fazla olduğunun bir habercisi olabilir, mutlaka doktorunuza haber veriniz. Diş tedavisi yaptırmadan önce diş hekimine mutlaka Coumadin kullandığınızı söylemeniz gerekir. Coumadin kullanırken, diş çekimi veya kanatacak bir tedavi yapılması uygun değildir!
Coumadin tedavisinde ortaya çıkabilecek yan etkiler nelerdir?
1) Kanama: Coumadin dozu kişi için fazla ise, INR değeri yükselecektir ve kanamalar görülebilir. Mümkün olduğunca vücutta yaralanma oluşturabilecek aktivitelerden kaçınmak gerekir. Aşağıdaki durumlarda hemen Coumadin kullanımını durdurun ve doktorunuza başvurun:
- Kusma ile ağızdan kahve telvesi gibi veya kırmızı renkte kanama
- Öksürük ile ağızdan pembe köpüklü kanama
- Dışkıdan kan gelmesi veya katran renginde dışkılama
- İdrardan kanama
- Dişeti, burundan aşırı miktarda kanama,
- Kadınlarda: aşırı miktarda, içinde çok miktarda pıhtılar olan ve uzun süren genital kanama
- Vücudunuzda çarpma olmadan geniş morartılar ve şişlikler oluşması.
Ayrıca: Şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma, baş dönmesi ve konuşma bozukluğu bir beyin kanamasının habercisi olabilir, doktorunuza haber verin.
2) Allerjik reaksiyon: Nadirdir. Eğer Coumadin aldıktan sonra dilde ve boğazda şişlik, nefes darlığı, alerjik döküntüler oluşuyorsa hemen ilacı kullanmayı sonlandırıp, doktorunuza haber verin.
3) Coumadin bağlı cilt nekrozu: Nadirdir.
INR değerinin istenen aralıkta sabit kalması için ne yapmak gerekir?
Genellikle bir ay içinde kişiye uygun Coumadin dozu belirlenir. Ancak bazı hastalarda kişinin metabolizmasına, kullandığı ilaçlara, beslenme alışkanlıklarına, o sırada geçirilen hastalıklara bağlı olarak INR ölçümlerinde dalgalanmalar olabilir.
- Kullandığınız ilacı uygun şartlarda muhafaza ediniz. İlaç sizden önce ecza deposu, eczane gibi yerlerde uygunsuz koşullarda kalmış olabilir. Eğer her zaman kullandığınız dozda yeterli cevap alamıyorsanız, yeni bir kutu ilaç alıp deneyiniz.
- Her zaman aldığınız diğer ilaçları belli saatlerde ve aynı dozlarda almaya devam ediniz. İlaç değişikliği ve doz değişikliği olduğunda doktorunuza haber veriniz.
- Bitki çayları veya bitki ekstreleri Coumadin dozunu etkileyebilir. Doktorunuzun haberi olmadan bu tür maddeleri kullanmayınız.
- Coumadin ile etkileşen ilaçlara ve gıdalara dikkat ediniz (listeler aşağıda verilmiştir).
- Alkol aşırı miktarlarda alındığında veya düzenli kullanıldığında Coumadin ile etkileşebilir.
- Kusma, ishaller gibi ilacın alınmasını bozan durumları doktorunuza haber verin. Bu durumlarda asla ek doz uygulaması yapmayın.
Coumadin ve ilaçlar:
1) Vücutta kanamaların durdurulması büyük ölçüde trombositler ve pıhtılaşma faktörleri tarafından sağlanmaktadır. Coumadin pıhtılaşma faktörlerinin yapımını bozarken, aspirin ve NSAID (Non-steroid anti inflamatuar ilaçlar) dediğimiz ilaç grubu trombosit fonksiyonlarını bozarak etki ederler. Eğer bu ilaçlar Coumadin ile birlikte kullanılırsa tehlikeli kanamalar oluşabilir. Bu nedenle doktorunuzun bilgisi olmadan bu tür ilaçları kullanmamak gerekir. NSAID genellikle romatizmal hastalıklar ve kas iskelet sistemi hastalıkları için kullanılmaktadır. Bu gruptaki ilaçlar:
- Asetil salisilik asit içeren ilaçlar: Aspirin, Babypirin, Ecopirin, Dispril, Coraspin….
- Ibuprofen içeren ilaçlar: Brufen, İbufen, Dolorin, Algifen, Artril, Biophen, Dolgit, Pedifen, Profen…
- Ketoprofen içeren ilaçlar: Keto, Ketofen, Profenid…..
- Naproksen içeren ilaçlar: Apranax, Aprol, Aprowell, Kapnax, Naponal, Napradol, Naprosyn, Naprodex, Oprax…..
2) Coumadin’in vücuttaki metabolizmasıyla etkileşen ilaçlar: Bazı ilaçlar Coumadin’in etkisini azaltırken, bazı ilaçlar etkisini arttırabilir. Böyle ilaçların kullanılması gerektiğinde doktorunuza haber verilmesi ve daha sık aralıklarla INR kontrolü gerekir. Coumadin ile etkileşen ilaçlar uzun bir liste oluşturmaktadır. Bunlar içinde sık kullanılanları aşağıda belirtilmektedir.
Coumadin’in etkisini arttıran ilaçlar: Alkol, parasetamol, bazı antibiyotikler (penisilinler, sefalosporinler, kloramfenikol, trimetoprim-sulfametoksazol, siprofloksasin, eritromisin, sulfonamidler), karboz, setaminofen, amiodaron, simetidin, kortizon, etoposid, flukanazol, lovastatin, kinidin, trisiklik antidepresanlar, E vitamini, tiroid hormonu,
Coumadin’in etkisini azaltan ilaçlar: Anti-tiroid ilaçlar, askorbik asit, azatioprin, barbitüratlar, karbamazepin, doğum kontrol hapı, sprinolakton, teikoplanin, merkaptopürin, antihistaminikler.
Coumadin ve Gıdalar:
Günlük K vitamini ihtiyacı erişkin için 70-140 mcg (ortalama 100 mcg) arasındadır. Bu miktarda K vitaminin alınmasında sakınca yoktur. Aşırı miktarda K vitamini içeren gıdaların alınması Coumadin’in tedavi edici doz aralığını etkileyebilir. Yüksek dozda K vitamini içeren gıdaların günlük miktarını azaltmak faydalı olacaktır.
Yüksek dozda K vitamini içeren gıdalar: Lahana, ıspanak, pazı, maydanoz, semizotu, kıvırcık, marul, leblebi, karaciğer, yeşil çay, brokoli, Brüksel lahanası, şalgam, balık yağı.
Orta dozda K vitamini içeren gıdalar: Kuşkonmaz, karnabahar, peynir, bezelye, kahve, avakado,
Düşük dozda K vitamini içeren gıdalar: Kırmızı et, tavuk, yumurta, süt, ekmek, tereyağı, havuç, kereviz, mısır, yeşil fasulye, soğan, pirinç, domates, patates, biber, yerfıstığı, bal kabağı, elma, portakal, çilek.
Yoğurt, içinde bulunan yararlı bakteriler ile bağırsaktan K vitamini yapımını arttırarak, etkili olabilir.
Ancak K vitamini içeren gıdaların diyetten tamamen çıkarılması mümkün değildir ve önerilmemektedir, normal beslenme alışkanlığınızla, günlük K vitamini alım miktarınızı sabit tuttuğunuz düşünülürse, gıdaların Coumadin dozunu etkilemesini engelleyebilirsiniz. Beslenme alışkanlığınızda çok büyük bir değişiklik olmadıysa, bu konuyu çok dikkate almadan, ciddi ve düzenli bir INR takibi ile doz ayarı yapmak daha önemlidir! İlaca göre beslenmenizi değil, beslenme alışkanlığınıza göre, size göre Coumadin dozu ayarlanmalıdır!
Herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle doktora başvurduğunuzda Coumadin kullandığınızı söylemeyi unutmayın!
Özellikle cerrahi bir girişim (ameliyat) olmanız gerektiğinde doktorunuzun Coumadin tedavisi aldığınızı bilmesi ve Coumadin kullanımının durdurulması zorunludur.
Acil durumlar için cüzdanınızda Coumadin kullandığınızı belirten bir notun bulunması önerilmektedir.